Een punt staat aan het einde van de zin als het geen vraag of uitroep is. Punt is dus dat de punt eigenlijk niet zo’n moeilijk punt is in de Nederlandse taal. Maar een puntenreeks, weet jij hoe je die gebruikt? Als het puntje bij paaltje komt is er best iets te vertellen over de punt.
Punt m
1. een spits toelopend uiteinde
2. een klein deel van een oppervlak met een afwijkende kleur
3. (taalkunde) een leesteken (in de vorm van een stip) dat de zin afsluit
4. (taalkunde) een diakritisch teken doorgaans boven of onder lettertekens van het Latijnse alfabet geplaatst (nodig voor de uitspraak)
5. (muziek) een teken (in de vorm van een stip) achter een muzieknoot dat aangeeft dat deze anderhalf keer zo lang dient te duren
Er zijn maar liefst vijf verklaringen voor het woord punt. Dit artikel gaat natuurlijk over de taalkundige variant volgens de derde beschrijving. En het gaat nog een stapje verder, want een punt zet je niet alleen aan het einde van een zin en ik vertel je over de puntenreeks die je gebruikt als beletsel- of weglatingsteken.
Punt is een zinseindeteken
In de eerste plaats is de punt, net als het vraagteken en het uitroepteken een zinseindeteken, waarmee je dus een zin afsluit. Je geeft de lezers daarmee houvast bij het lezen.
Als je veel komma’s in een zin nodig hebt, zet je te veel informatie in één zin.
Punt in afkortingen
De punt speelt ook een rol in afkortingen als die voluit als woord (1) of als woordgroep (2) worden uitgesproken. Een afkorting krijgt dus minimaal één punt (1) en voor een woordgroep geldt over het algemeen dat je per afgekort woord een punt zet (2).
1 Drs. > doctorandus / mr. > meester / nl. > namelijk
2 M.a.w. > met andere woorden / z.g.a.n. > zo goed als nieuw / d.w.z. > dat wil zeggen
Punt in cijferreeksen
Veel cijfers achter elkaar is niet overzichtelijk, maar gelukkig is er de punt om structuur in cijferreeksen aan te brengen.
Geldbedragen
In bedragen van vijf of meer cijfers geef je met een punt de duizendtallen aan.
€ 15.500,00 / EUR 4.525.999,00
Rubricering
In rubriceringen komt er tussen de cijfers en/of letters een punt. Let op aan het einde zet je geen punt (1), tenzij de aanduiding aan het einde van een zin staat (2).
Voorbeeld 1
2 Twitter
2.1 Twitter – lijst
2.1.1 Twitter – lijst voor desktop
2.1.2 Twitter – lijst voor mobiel
2.1.3 Twitter – abonneren op lijsten
Voorbeeld 2
Hoe je dat doet lees je in paragraaf 5.2.2.
Punt in opsommingen
Een opsomming kun je in een zin achter elkaar zetten, maar als het om veel onderdelen gaat is dat niet overzichtelijk. Een verticale opsomming is dan een goede oplossing, maar wanneer zet je dan een punt?
Aparte zinnen
Als de delen van de opsomming zelfstandige zinnen zijn beginnen die met een hoofdletter en eindigen met een punt (of eventueel een vraag- of uitroepteken).
Je schrijfstijl hangt samen met het doel van je website. We lopen de doelen kort even door:
- Informeren: je wilt een inhoudelijke boodschap overbrengen.
- Activeren: je wilt de aandacht trekken en vasthouden en de lezer verleiden tot een actie.
- Verkopen / conversie bereiken: je wilt de lezer verleiden tot een aankoop van een product of dienst.
- Service verlenen: met korte en heldere teksten leid je de lezer naar het antwoord op een vraag of het gewenste resultaat dat hij zoekt.
Zinsdelen
Als de delen van de opsomming uit zinsdelen bestaan, beginnen ze met een kleine letter en komt er na elk deel een puntkomma en achter het laatste deel een punt (1). Als de opsommingsdelen uit een paar woorden bestaan zet je komma’s en achter het laatste deel een punt (2).
1 Dit model gaat uit van het scannend lezen, waarbij:
- titel en het onderwerp de aandacht trekken;
- er wordt gekeken naar de lengte van de tekst;
- de inleiding bepalend is voor het al dan niet verder lezen;
- de volgende alinea aandachtig wordt gelezen;
- daaropvolgende alinea’s worden gescand;
- de laatste alinea weer helemaal wordt gelezen.
2 Als het goed is heb je niet alleen nagedacht over het doel van de site, maar weet je ook:
- hoe je jouw doelgroep(en) wilt aanspreken,
- wat je de sitebezoekers wilt vertellen,
- hoe je dat gaat vertellen,
- wat je de bezoeker wilt laten doen op de site.
Punt bij haakjes
Soms zet je wel eens iets tussen haakjes aan het einde van een zin en dan kan de plaats van de punt (of een ander zinseindeteken) verschillen: moet die voor het haakje sluiten of erna?
Voor sluitingshaakje
Is de zin tussen haakjes een zelfstandige zin die dus met een hoofdletter begint? Dan zet je de punt voor het haakje sluiten.
We kunnen morgen beginnen. (Dat wil zeggen, als het lesmateriaal vandaag wordt geleverd.)
Na sluitingshaakje
Als het deel van de zin met een kleine letter begint, zet je de punt na het haakje sluiten. Het deel tussen haakjes hoort eigenlijk nog bij de zin.
We kunnen morgen beginnen (als het lesmateriaal vandaag wordt geleverd).
Wanneer geen punt?
Voor je nu achter elke zin een punt gaat zetten kan ik je vertellen dat er natuurlijk uitzonderingen zijn.
Uitzonderingen voor de punt
- Als je het artikel over het uitroepteken en het vraagteken hebt gelezen, weet je dat dit ook zinseindetekens zijn en één eindemarkering is genoeg. Er komt dus niet nog eens een punt achter een vraag- of uitroepteken.
- In afkortingen die je letter voor letter uitspreekt zet je geen punten.
- sms
- ANWB
- cao
- wc
- In afkortingen die je als woord uitspreekt zet je geen punten.
- havo
- vip
- led
- horeca
- In een rubricering zet je aan het einde geen punt (zie Punt in cijferreeksen).
- Er komt geen punt na een titel (1), tussenkopje (2), opschrift (3) of datum en adressering in een brief (4).
- Over een kleine mol die wil weten wie er op zijn kop gepoept heeft
- Punt in cijferreeksen
- Voor de jarige
- Utrecht, 28 september 2021
Naam
Adres
Postcode Woonplaats
- Als een zin eindigt op een afkortingspunt zet je geen extra punt (1). Let op: je zet wel een vraag- of uitroepteken achter een afkortingspunt (2).
- Hij had koek, snoep, limonade, fruit, enz.
- Had hij koek, snoep, limonade, fruit, enz.? / Alleen hij had koek, snoep, limonade, fruit, enz.!
Puntenreeks
Laten we in dit puntenverhaal ook meteen maar even kijken naar de puntenreeks die je kunt gebruiken als beletselteken of weglatingsteken.
Beletselteken
Misschien heb je je nooit gerealiseerd dat drie puntjes achter elkaar met een spatie ervoor en erna ook een ‘officiële’ naam hebben, namelijk het beletselteken. Nu je weet dat het bestaat wil je natuurlijk ook weten hoe je het toepast …
Je zet een beletselteken:
- om aan te geven dat de lezer zelf iets in moet vullen zoals een gedachte, voorbeeld of antwoord;
- Nu je weet dat het bestaat wil je natuurlijk ook weten hoe je het toepast …
- De Nederlandse vlag is rood, wit en …
- voor een onverwacht vervolg van een zin;
- Hè gatsie … wat lekker.
- voor een aarzeling;
- Je bent negende geworden van de tien? Dat is een … zeg maar … heel mooi resultaat.
- als er een onderbreking volgt;
- ‘Nee, niet aanra …!’ ‘Ai, te laat, ik wilde nog zeggen dat het heet was.’
Als een beletselteken aan het einde van de zin staat zet je geen zinseindepunt. Net als bij de afkortingspunt zet je wel een uitroep- of vraagteken.
Weglatingsteken
Met een puntenreeks geef je ook aan dat je een deel van een citaat weglaat, het heet dan een weglatingsteken en de punten staan tussen haakjes: (…).
‘De leestekens zijn eigenlijk je stem, gezichtsuitdrukking en gebaren in een geschreven tekst, ze helpen de lezer om een tekst beter te begrijpen. Nadeel is dat het goed gebruiken ervan wel wat meer aandacht vraagt.’
‘De leestekens zijn eigenlijk je stem, gezichtsuitdrukking en gebaren in een geschreven tekst (…). Nadeel is dat het goed gebruiken ervan wel wat meer aandacht vraagt.
Puntweetjes
- Door het snel even een app-bericht, mail of sms typen worden punten schaars, deels uit gemak en deels omdat men, en dan vooral de jeugd, punten onbeleefd vindt, met name in app-wisselingen.
- Na een punt is de rust lang omdat de mededeling is afgelopen. De stem gaat ook omlaag.
- Er komt geen spatie voor de punt als zinseindeteken, wel na de punt.
Leestekens
Meer lezen over leestekens? Dat kan, bijvoorbeeld over:
Ik ga er een punt achter zetten
Nou, er was dus inderdaad het nodige over de punt(en) te vertellen. Was alles bekend of heb je iets bijgeleerd? Laat het me eens weten via het reactieveld hieronder. Het artikel delen mag natuurlijk ook, de sharebuttons … eh … deelknoppen staan er al.
Geef een reactie